19 tháng 12 2020

'Chúng tôi đang bị nghiền nát.' Điều gì đằng sau sự gia tăng đáng báo động trong các trường hợp Covid-19 ở California

Trong khung cảnh từ trên không từ một máy bay không người lái, những chiếc ô tô được xếp hàng dài tại Sân vận động Dodger để chờ thử nghiệm Covid-19 vào thứ Hai sau cuối tuần Lễ Tạ ơn.

Travis Caldwell, CNN

18/12/2020

Dịch bởi: Người Mỹ Gốc Việt

(CNN) Kể từ kỳ nghỉ lễ Tạ ơn, California đã phải đối mặt với sự gia tăng của số ca nhiễm Covid-19 chưa từng có trên khắp nước Mỹ, dẫn đến số ca nhập viện và tử vong liên tục cao kỷ lục hàng ngày.

Dung lượng giường bệnh của các khu Chăm sóc Đặc biệt ICU đã giảm xuống gần bằng 0 ở phần lớn của tiểu bang khi bệnh nhân đổ xô vào các bệnh viện, nơi đang phải vật lộn để xoay xở về nguồn lực và nhân sự.

Bác sĩ Barbara Ferrer, Giám đốc Y tế Công cộng Quận Los Angeles, nói: “Chúng tôi đang trải qua một đợt tăng bùng nổ và rất nguy hiểm.”

Các quan chức tiểu bang và địa phương đang tiếp tục ban hành các quy trình đóng cửa và kiểm dịch cho người dân và du khách, ngay cả khi việc triển khai vắc xin Pfizer đã mang lại một số hy vọng lâu dài. Mặc dù có thể còn quá sớm để nói do thời gian ủ bệnh lâu của vi rút, nhưng các biện pháp lưu trú trong nhà (stay-at-home) tích cực được đưa ra khắp bang California hai tuần trước vẫn chưa làm chậm sự lây lan.

Là tiểu bang đông dân nhất của quốc gia và là nơi sinh sống của khoảng 1 trong 9 người Mỹ, nó dễ hiểu khi California sẽ dẫn đầu trong một danh mục chẳng hạn như tổng số các ca đại dịch trên toàn quốc. Tuy nhiên, chính số lượng cư dân bị bệnh và tốc độ gia tăng là điều đặc biệt đáng báo động.

Vào ngày 1 tháng 11, mức trung bình trong bảy ngày đối với các ca mới hàng ngày ở California là 4.183. Vào thứ Năm, nó là 38,774.

Nhiều yếu tố tác động đến sự gia tăng đột ngột của các trường hợp nhiễm coronavirus ở California, bao gồm sự mệt mỏi vì Covid-19, việc chống lại các quy định lưu trú tại nhà, số lượng lớn người lao động thiết yếu và các yếu tố kinh tế xã hội của đại dịch ảnh hưởng đến các hộ gia đình nghèo hơn và thiểu số.


Hơn 22.000 người California đã chết

Bác sĩ Thomas Yadegar, Giám đốc ICU tại Trung tâm Y tế Providence Cedars-Sinai Tarzana, nói với CNN rằng có quá nhiều bệnh nhân không thể cưỡng lại việc gặp bạn bè và gia đình trong kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn.

Bộ Y tế Công cộng California đã công bố 379 trường hợp tử vong do Covid-19 tử vong vào thứ Năm, tổng số người chết cao nhất trong một ngày của tiểu bang, phá vỡ kỷ lục trước đó với 293 tử vong được công bố hôm thứ Tư. Con số hôm thứ Sáu cũng xóa kỷ lục trước đó, với 300 trường hợp tử vong được báo cáo. Hơn 22.000 người dân California đã chết vì Covid-19.

Tổng số ca nhiễm của California là hơn 1,7 triệu, với 52.281 ca nhiễm mới được bổ sung vào thứ Năm. Hơn 41.000 ca nhiễm mới đã được công bố hôm thứ Sáu, khi các quan chức lưu ý rằng một số trường hợp là từ trước đó và chưa được báo cáo.

Sự gia tăng của hơn 50.000 ca mới mỗi ngày là đáng kinh sợ cho tiểu bang, đặc biệt là khi so sánh với các vụ bùng phát khác trên thế giới. Theo dữ liệu Covid-19 của Đại học Johns Hopkins (JHU), số ca nhiễm mới trung bình hàng ngày của California vượt xa Canada, Tây Ban Nha và Argentina, tất cả các quốc gia có dân số tương đương.

Ngay cả những quốc gia đông dân hơn như Đức và Vương quốc Anh cũng không đạt đến mức độ nhiễm mới như California, chưa nói đến toàn bộ Hoa Kỳ.

Dự báo về phản ứng của hệ thống chăm sóc y tế California đối với Covid-19 đang xấu đi. Hơn 16.000 người vào thứ Sáu đã ở trong các bệnh viện, với ít nhất 3.000 bệnh nhân được chăm sóc đặc biệt, và dự kiến sẽ có nhiều hơn nữa trong những ngày và tuần tới trong kỳ lễ. Chỉ còn ít hơn 1.300 giường ICU trong tiểu bang còn trống vào thứ Năm.

Bác sĩ Brad Spellberg, giám đốc y tế tại Trung tâm Y tế Quận LA và USC, cảnh báo trong một cuộc họp báo hôm thứ Sáu: "Quận Los Angeles đang tiến tới trở thành tâm chấn của đại dịch."

Bác sĩ Spellberg nói về các bệnh viện của quận: "Chúng tôi đang bị nghiền nát. Tôi sẽ không bọc đường cho này. Chúng tôi đang bị nghiền nát."

Số ca nhập viện ở Hạt Los Angeles đã tăng gấp đôi kể từ đầu tháng 12, theo các quan chức, những người đã thúc đẩy cho bệnh nhân xuất viện và tiếp tục chăm sóc tại nhà để lấy chỗ xử lý lượng người mới vào.

Quận hạt Santa Clara, một phần của Vùng Vịnh, chỉ còn có 15 giường ICU trong số 317 giường có sẵn vào thứ Tư.

Để chuẩn bị cho sự cố có thêm hàng nghìn người chết vì Covid-19, California đã kích hoạt chương trình "tử vong hàng loạt" vào hôm thứ Ba để phối hợp hỗ trợ tốt hơn giữa các cơ quan tiểu bang và địa phương. Thêm 5.000 túi đựng tử thi đã được mua, và 60 thùng đông lạnh sẽ được sử dụng trên toàn tiểu bang để chống sự tràn đầy khẩn cấp cho các nhà xác và nhà quàn.

'Virus này sử dụng nhân tính của chúng ta để chống lại chúng ta'

Y tá Janet Hays, kỹ thuật viên phòng cấp cứu của Brenda de la Cruz, đến làm việc vào ngày 8 tháng 12 bên ngoài Trung tâm Y tế St. Mary ở Thung lũng Apple, California. Những chiếc lều bạt xử lý  luồng bệnh nhân đang tràn vào.

Kỳ nghỉ lễ đã khiến các quan chức y tế lo ngại rằng các gia đình đã bị ru ngủ bởi cảm giác an toàn sai lầm để rồi có thể tụ tập thành các nhóm lớn trong Lễ Tạ ơn, làm bùng phát bệnh nhiễm trùng trong nhiều hộ gia đình.

Sự gia tăng có thể đã chứng minh những lo lắng của họ là đúng.

Theo dữ liệu của Đại học Johns Hopkins JHU, tiểu bang California, nơi trong những tháng trước đó không phải đối mặt với tốc độ gia tăng như các khu vực khác của đất nước, đã tăng tốc vào tháng 12 để gần đứng đầu danh sách các bang có tỷ lệ nhiễm mới hàng ngày.

Tuy nhiên, mức tăng đột biến không thể chỉ vì Lễ Tạ ơn. Số ca nhiễm ở California đã bắt đầu tăng vào đầu tháng 11. Các quan chức tiểu bang vào thời điểm đó đã trực tiếp gắn kết nó với sự mệt mỏi về Covid-19, với nhiều trường hợp tụ tập riêng tư, trong nhà có thể khiến các cá nhân có nguy cơ lây nhiễm cao hơn.

Bác sĩ Thomas Yadegar, giám đốc ICU tại Trung tâm Y tế Providence Cedars-Sinai Tarzana, nói với Paul Vercammen của CNN trong một cuộc phỏng vấn thứ Sáu: "Thật không may, những câu chuyện tôi nghe được từ các bệnh nhân, tất cả đều giống nhau. Mọi người chỉ đang cảm thấy mệt mỏi với Covid."

Bác sĩ Yadegar giải thích rằng các bệnh nhân của ông thường mô tả việc thực hành giãn cách xã hội và lưu tâm cho đến khi Lễ Tạ ơn đến, thậm chí còn đi xa hơn để kiểm tra các triệu chứng và xét nghiệm trước khi gặp gia đình.

Ông nói: "Loại vi-rút này lợi dụng nhân tính để chống lại chúng ta. Chúng ta muốn ở bên những người thân yêu của mình, đặc biệt là trong những ngày nghỉ. Và thật không may ngay khi bạn bắt đầu hoà trộn các hộ gia đình, ngay khi bạn vào trong nhà, đây là cách vi-rút lây lan."

Sự bùng phát đầu mùa xuân và những thành công sau đó mà bang chống lại Covid-19 dường như chỉ là một ký ức xa vời. Sau một mùa hè với các biện pháp  chờn kiểu khởi-động-rồi-ngưng trong việc mở cửa trở lại tiểu bang, mùa đông bắt đầu đã thúc đẩy California quay trở lại kế hoạch đóng cửa.

Thống đốc Gavin Newsom cho biết hôm thứ Ba: "Chúng ta có lẽ đang trải qua thời điểm căng thẳng và khẩn cấp nhất kể từ khi bắt đầu đại dịch này."

Được chia thành năm khu vực, California bắt đầu áp dụng các lệnh lưu trú tại nhà bất cứ khi nào một khu vực giảm dung lượng ICU còn lại dưới ngưỡng 15% trong các bệnh viện trong khu vực. Ban đầu được giới hạn ở Nam California và Thung lũng San Joaquin vào ngày 6 tháng 12, các vùng Sacramento và Bay Area kể từ đó đã làm theo, ảnh hưởng đến 98% dân số California. Các vùng nông thôn của Bắc California hiện vẫn tránh được ngưỡng 15% ICU.

Các lệnh yêu cầu đóng cửa các cơ sở kinh doanh như quán rượu, tiệm làm tóc, nhà bảo tàng, rạp chiếu phim và các cơ sở giải trí trong nhà. Các doanh nghiệp bán lẻ được phép mở cửa ở mức 20% công suất, trong khi các nhà hàng bị giới hạn chỉ còn dịch vụ mua mang về và giao hàng tận nơi.  Việc đi lại bị cấm ngoại trừ các hoạt động thiết yếu.

San Francisco thông báo những người đi xa về du lịch đến Vùng Vịnh phải đối mặt với đợt cách ly bắt buộc 10 ngày, bắt đầu từ thứ Sáu và kéo dài đến hết ngày 4 tháng Giêng.

Thị trưởng London Breed hôm thứ Năm cho biết: "Các ca nhiễm Covid-19 đang gia tăng ở San Francisco và trên toàn quốc. Các bệnh viện ở Vùng Vịnh gần như bị quá tải. Chúng ta phải làm bất cứ điều gì có thể để ngăn chặn vi rút và ngăn chặn sự lây lan của nó trong cộng đồng của chúng ta."


Những người lao động thiết yếu đặc biệt dễ bị tổn thương


Bác sĩ điều trị hô hấp Shaun Fernandez điều trị cho một bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện Sharp Coronado vào ngày 14/12.


Tuy nhiên, sự bực tức của người dân California trước những hạn chế mới nhất có thể là một dấu hiệu cho thấy sự mệt mỏi của Covid-19 kết hợp với những khó khăn trong việc xoay xở giữa bối cảnh chuyện đóng cửa liên tục thay đổi mà một số người cho rằng không nhất quán.

Các chủ nhà hàng và quán bar phản đối việc đóng cửa dịch vụ ăn uống ngoài trời trong khi các cửa hàng tạp hóa và cửa hàng bán lẻ lớn trong nhà vẫn mở cửa với số lượng hạn chế.

Ruth Benzor, y tá phụ trách đơn vị Covid-19 tại bệnh viện Arrowhead Regional Medical ở Quận San Bernardino, nói với Anna-Maja Rappard của CNN rằng cô đồng cảm với các doanh nghiệp nhỏ bị ảnh hưởng bởi đại dịch, nhưng cô phải đối mặt hàng ngày với việc điều trị những bệnh nhân hấp hối trong lúc số lượng y tá và giường bệnh của ICU đang bị sụt giảm.

Cô nói: "Tôi chắc chắn muốn họ được làm việc, nhưng họ chỉ cần hiểu rằng vấn nạn này là có thật và chúng ta phải bảo vệ lẫn nhau như một cộng đồng."

Bộ Y tế tiểu bang đã đóng cửa các sân chơi ngoài trời vào đầu tháng 12, nhưng đã đảo ngược quyết định của mình sau phản ứng dữ dội của công chúng và các nhà lập pháp.

"Nó cần thiết cho sức khỏe tinh thần và thể chất của trẻ em để có cơ hội tiêu hao năng lượng thể chất và vui chơi. Tuy nhiên, đặc biệt là ở các cộng đồng có thu nhập thấp hơn, các gia đình có thể có rất ít hoặc không có không gian ngoài trời cho riêng mình," các nhà lập pháp California viết trong một bức thư ngỏ gửi tới Thống đốc Newsom, trích dẫn nguy cơ thấp của việc lây nhiễm qua các bề mặt tiếp xúc.

Một khách hàng nhận đồ ăn đặt mua để mang về từ một nhà hàng ở Los Angeles vào ngày 1 tháng 12. Các chủ nhà hàng và quán bar đã phản đối việc đóng cửa dịch vụ ăn uống ngoài trời.

Ảnh hưởng khác nhau của đại dịch đối với các cộng đồng người Tây Ban Nha, Da đen, Da trắng và Châu Á cũng được thể hiện rõ ràng.

Bác sĩ Ferrer, Giám đốc Y tế Công cộng Quận Los Angeles, cho biết hôm thứ Tư rằng cư dân gốc tiếng Tây Ban Nha trong quận đã phải nhập viện với tỷ lệ trung bình cao gấp ba lần cư dân Da trắng và Châu Á kể từ đầu tháng Mười Một. Cư dân Da đen có nguy cơ nhập viện trung bình cao gấp đôi so với cư dân Da trắng và Châu Á.

Bác sĩ Ferrer cũng lưu ý những hậu quả kinh tế xã hội của Covid-19 ở Quận LA, nói rằng tỷ lệ tử vong ở những người sống ở những khu vực có ít tài nguyên nhất hiện cao gấp bốn lần so với những người sống ở những khu trù phú nhất.

Bà nói: “Khoảng cách ngày càng mở rộng là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng nhiều nhân viên thiết yếu của chúng ta là Da đen và Da nâu, và nhiều người không thể làm việc từ xa hoặc ở nhà.

"Nhiều người làm việc với mức lương thấp và nhiều người sống trong các khu dân cư có nguồn lực hạn chế. Trong thời gian tăng vọt, tất cả những người lao động thiết yếu của chúng tôi đang phải đối mặt với rủi ro cao hơn trong công việc của họ vì tỷ lệ lây truyền trong cộng đồng quá cao."

Một phân tích gần đây của Trung tâm Lao động thuộc Đại học UC Berkeley nêu bật hàng triệu người dân California, những người được coi là lao động thiết yếu trong các phần trước của đại dịch.

Mặc dù một phần của California là những nơi giàu có nhất trên toàn quốc, nhưng nghèo đói vẫn ảnh hưởng đến một số lượng lớn cư dân. Một nghiên cứu của Cục điều tra dân số năm 2019 cho thấy rằng, khi tính đến các khoản chi tiêu bổ sung và mức chi phí sinh hoạt được điều chỉnh, gần 1/5 người dân California sống trong tình trạng nghèo đói. Tỷ lệ phần trăm này là tỷ lệ cao nhất trong cả nước giữa các tiểu bang.


Bài học cho quốc gia để có ý thức

Mặc dù có đa số theo đảng Dân chủ trong cơ quan lập pháp của mình, California vẫn không phải là một pháo đài đồng nhất của màu xanh. Giống như trên bình diện lớn của quốc gia, nhiều vùng của tiểu bang có thể có một cơ sở nhiệt thành là những người ủng hộ đảng đối lập.

Các con số Covid-19 trên toàn tiểu bang không phản ánh một viễn cảnh mà các khu vực bảo thủ hơn của California đang thua sút trong khi các khu vực tự do đang phát triển mạnh, mặc dù theo số liệu của tiểu bang, một số quận bị ảnh hưởng nặng nề nhất tính trên đầu người là tại các quận thuộc Đảng Cộng hòa trong Hạ viện Hoa Kỳ.

Các số liệu thống kê cho thấy việc chính trị hóa việc đeo khẩu trang và việc miễn cưỡng thực hiện nghiêm túc mối đe dọa từ Covid-19 đã tạo ra sự biến động không đáng có cho các chính quyền, doanh nghiệp và cá nhân, và sự gia tăng của California có thể coi là báo động cho phần còn lại của tiểu bang để cẩn trọng bất kể vùng nào.

Bác sĩ Edward Jones-Lopez, một trợ lý giáo sư tại Trường Y Keck của Đại học USC, nói với CNN: "Thật không may, đó không phải là California, mà là toàn bộ đất nước."

Nói về sự cần thiết phải đeo khẩu trang và tránh tụ tập gia đình, ông nói thêm, "Hai tháng tới sẽ rất quan trọng để thực sự hiểu điều này có thể tồi tệ như thế nào. Và ngay cả sau khi vắc-xin được triển khai từ từ, chúng ta sẽ cần tiếp tục những biện pháp can thiệp cơ bản mà chúng ta đều biết hiện nay."


Nguyên bản tiếng Anh:
'We are getting crushed.' What's behind the alarming rise in California's Covid-19 cases


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét